ترجمه یکی از ارکان اصلی هر زبانی در جای خود یکی از اساسی ترین عوامل فرهنگ و تمدن هر جامعه به شمار می رود. ترجمه مهمترین وسایل ارتباط، انتقال و القاء افکار سازنده ملتها به یکدیگر است و اکنون که علم در تمام زمینه ها به سرعت در حال گسترش و پیشرفت است و دستیابی به تازه های علمی در جای جای جهان صورت می پذیرد، تنها راه بهره مندی از این تازه ها، ترجمه و برگردان این یافته های جدید به زبان هر ملت است. از این رو ترجمه لازمه بهبود زندگی اجتماعی، اقتصادی  صنعتی کشورها بوده و از جمله راه های بهره گیری از تجارب آنها در زمینه های مختلف علم وادب و صنعت وهنر است.

نکته قالب توجه در ترجمه این است که مترجم باید علت، هدف،مخاطب ترجمه، مسائل ، ضرویات و ارجحیت ها را مد نظر داشته باشد.تا با اولویت بندی هر کدام از آنها و در نظر گرفتن توانایی دانش خود اقدام به کار نماید.

ارئه تعریف دقیق و فنی از ترجمه کار ساده ای نیست. تعاریف متعددی از ترجمه انجام شده که غالبا کلی و نظری است. در کتب متعدد نویسندگان با ارائه تعاریف مختلف از مترجمان گوناگون سعی کرده اند تعریفی جامع  و فراگیر از ترجمه ارئه دهند که بعضی از آنها عبارتند از:

- فرآیند جایگزینی متنی زبان مبدأ به وسیله عناصر متنی زبان مقصد که طی آن مترجمه باید سعی کند با این عمل جایگزین سازی خود زمینه ای را فراهم بیاورد که در آن نویسنده اصلی و خواننده متن ترجمه با هم به تعامل  و تاثیر متقابل بپردازند.

-برگرداندن یک واژه، مطلب،متن، مفهوم یا اندیشه از زبانی به شکل زبان دیگر، به نحوی که حداکثر رسالت و حفاظت محتوای آن موضوع رعایت شود و در عین حال بری خواننده ای که به زبان او برگردانده شده، به بهترین شکل ممکن قابل فهم درک،،،فهم و بهره برداری باشد.

ترجمه بر اساس آنکه به شکل زبان مبدأ توجه داشته باشد یا به معنای آن، به سه نوع تقسیم می شود:

-ترجمه تحت اللفظی: ترجمه کلمه به کلمه است که اصولا معلول عدم آشنایی مترجم به هر زبان و کاربرد نادرست واژگان، اصطلاحات و عبارات اصطلاحی آنها می باشد.

-ترجمه اصطلاحی: در این ترجمه، مترجم در ساختارهای دستوری و انتخاب اقلام واژگان از شکل های طبیعی زبان مقصد استفاده می کند. اصل غالب این نوع ترجمه این است که معنای زبان مبدأ را به شکل طبیعی زبان مقصد مجددأ ارائه می کند.

-ترجمه آزاد: ترجمه ای که اطلاعاتی اضافه بر آنچه در متن مبدأ آمده به آن افزوده شده است  مترجم پیام متن مبدأ را صرف نظر از آرایش ردیفی زبان مبدأ به صورت آزاد در چهار چوب زبان مقصد ترجمه می کند. این نوع ترجمه برای انتقال علوم  و آموزش همگانی می تواند مناسب باشد و یا برای متونی که ترجمه آن غیر ممکن باشد؛ چرا که آسان ترین راه برای انتقال دانش به جویندگان آن، آسان سازی علم و حذف اصطلاحات پیچیده و نوشتن با قلمی روان و نثری گویا است که این امر جز از طریق ترجمه آزاد صورت نمی گیرد.

کاظم لطفی پور ساعدی، درآمدی به اصول و روش ترجمه

حسین هژیر بر نژاد آیین ترجمه