بعد از انتخاب موضوع برای مقالات و پایان نامه ها محقق باید تلاش کند تا حول موضوع انتخابی هر پرسشی را که به ذهن می آید، یادداشت کند. سپس سعی کند تا با تنوع بخشی به پرسش ها، هم فراگیر تر به موضوع بنگرد.

گونه شناسی پرسش ، مهارتی است که بر اثر آن محقق می تواند جایگاه و ویژگی های پرسش های مربوط به پرسش مربرط به یک امر مجهول را تشخیص دهد و از لحاظ منطقی آنها را کنار یکدیگر قرار دهد. این کار، در جامع نگری و دستیابی سریع تر به پاسخ درست کمک می دهد.

پرسش با توجه به دشواری و پیچیدگی متعلق آن، در یک سلسله مراتب دسته بندی کرده و در هفت مرتبه و درجه قرار می گیرد.

انواع پرسش

1. پرسش حافظه ای: پرسش از هر گونه اطلاعات که قبلا آموخته ایم و در مخزن ذهن قرار داده ایم؛

مثال: امام باقر0 علیه السلام) در چه سالی متولد شد؟

2. پرسش ترجمه ای: ترجمه در اینجا معنای عامی دارد و مستلزم بیان اندیشه ها به صورتی غیر از صورت اصلی است( تبدیل کلمات به نشانه ها، نشانه های به اشکال، کلمات به کلمات یا صورت های یگر.و مانند آن)؛

مثال: آیا می توانید خلاصه رهنمودهای مقام معظم رهبری را درباره ضرورت تحول حوزه، در قالب یک نمودار نشان دهید؟

3. پرسش تفسیری: مستلزم کشف رابطه میان اطلاعات واقعی، تعریف ها، تعمییم ها و یا ارزش هاست و پرسش های مقایسه ای یا مقابله ای و یا پرسش هایی را در بر می گیرید که به دنبال روابط علت و معلول هستند؛

مثال: تفاوت فطرت با غریزه چیست؟

4. پرسش کاربردی: این پرسش از شخص می خواهد که مطالب آمخته شده را به مسائل روزمره ربط دهد و در عمل وارد کند؛

مثال: تحصیل د رحوزه چه برکارتی در زندگی فردی من داشته است؟

5.پرسش تحلیلی: این پرسش از شنونده می خواهد که گام ها و مراحل منطقی به کار رفته در یک نظام فکری را، که برای رسیدن به نتیجه لازم است، تشخیص دهد و بازگوید. کشف مبانییک  نظریه به تحلیل نظریه مربوط می شود. برای پاسخ به این پرسش ها، هم باید از قسمت های مختلف مطلب و هم از استدلال مربوط به ترکیب کردن قسمت ها و ربط دادن آنها به یکدیگر آگاهی کامل داشتنه باشیم؛

مثال چگونه امام خمینی(رحمه الله) به نظریه ولایت فقیه رسید؟

6.پرسش ترکیبی این پرسش از شنونده می خواهد که با پهلوی هم قرار دادن اطلاعات و اجزا، یک اثر یا اندیشه تازه به دست دهد که پیش از آن به این صورت دیده نشده باشد. پاسخ به این گونه پرسش، مستلزم نوعی خلاقیت است و همواره باید دربرگیرنده نوعی محصول فکری باشد؛

مثال آیا می توان از مجموع مباحث تربیتی قرآن ، چند راهکار موثر برای تربیت جوانان به دست داد؟

7.پرسش ارزشیابی یا نقدی : در پاسخ به این پرسش ، شنونده باید براساس ملاک های درونی و بیرونی درباره ارزش و اعتبار یک مطلب یا اثر، برای منظوری معین، داوری کند؛

نظر شهید مطهری درباره وحی دقیق تر است یا نظر اقبال لاهور؟ چرا؟