«مرکز تحقیقات زن و خانواده» با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند دین درباره مسائل زن و خانواده، عمق‌بخشیدن به پژوهش‌های کارشناسی دینی و پاسخ‌گویی به نیازهای نظری و دفاع از مرزهای اعتقادی در این زمینه، در سال 1377 با عنوان «دفتر مطالعات و تحقیقات زنان» زیر نظر «مرکز مدیریّت حوزه‌های علمیّه خواهران» راه‌اندازی و در سال 1392، به «مرکز تحقیقات زن و خانواده» تبدیل شد.

دوفصلنامة مطالعات جنسیّت و خانواده، به عنوان نشریّة پژوهشی «مرکز تحقیقات زن و خانواده» با هدف‌ها و سیاست‌های زیر منتشر می‌شود:

1. هدف‌ها

- تولید و بازتولید اندیشه در گسترة زنان و خانواده، با رویکرد دینی

- نقد و بررسی آراء و نظریّات علمی

- تقویت گفتمان خانواده‌گرایانه در عرصة پژوهشی

-کمک به ایجاد ارتباط میان مراکز پژوهشی و آموزشی و علمی، و میان پژوهشگران و کارشناسان حوزة زنان و خانواده، برای انتقال و تبادل آموخته‌ها و تجربه‌ها و دستاوردهای تازة علمی

2. سیاست‌ها

دوفصلنامه در پیگیری هدف‌های خود، سیاست‌های زیر را در نظر می‌گیرد:

- نگاهبانی از بنیان‌ها و آموزه‌های دینی

- اولویّت‌دادن به پژوهش‌های ناظر به حلّ مسائل نظری یا عینی روز

- ایجاد فضای رایزنی و برخورد اندیشه‌ها

دوفصلنامة مطالعات جنسیّت و خانواده برای انتشار مقالات علمی، استادان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه را به همکاری فرا می‌خوانَد و هر گونه پیشنهاد و انتقاد ارباب معرفت و اصحاب قلم را ارج می‌نهد.

عرصه پژوهشی در علوم انسانی از جمله در علوم اسلامی دوگونه است: یا عالم ذهن است یا عالم خارج از ذهن. به این ترتيب پژوهش را از لحاظ این که آیا موضوع و مسئله پژوهش معنای ذهنی است یا پدیده عینی به دو نوع می توان تقسیم کرد: معناشناسی و پدیده شناسی

معنا شناسی

موضوع چنین پژوهشی معنای متن است و در آن رابطه معنا با لفظ ،معنا با معنا و معنل با مصداق بررسی می شود. تلاش هایی مانند ترجمه، تفسیر، تاویل، نقد متن و استنباط از متن از جمله آن است. برخی از مهم ترین اغراظ چنین پژوهشی یا شناسایی متن اصیل(تصحیح) یا کشف معنای مراد متکم از متن( تفسیر) یا استخراج لوازم از معنا(استنتاج) و یا تطبیق متن بر مصادیق خارجی(استنباط) است. معمولا اطلاعات مربو به چنین پژوهشی از اسناد و منابع کتابخانه ای بدست می آید و پردازش در آنها با تکیه به قواعدی است که در علوم دستوری مانند نحو، بلاغت، منطق و مانند آن بیان می وشود.

پدیده شناسی

موضوع این نوع پژوهش پدیده عینی و خارجی است و درآن رابطه دو یا چند پدیده عینی بررسی می شود که آیا تغییر یکی سبب تغییر دیگری می شود(پژوهش علل)؟ آیا اوصاف مشترکی با هم دارند(پژوهش توصفی) و….؟

در علوم جدید پدیده عینی «متغییر» می گویند. آن را از این جهت متغییر گویند که تغییر است و حالت های گوناگونی پیدا می کند. در علوم جدد تلاش می شود، تغییرات پدیده های عینی و روابط میان آنها مطالعه شود.

اطلاعات مربوط به چنین پژوهشی از طریق اسنادو منابع کتابخانه ای به دست می آید و آن زمانی است که خواسته باشیم، پدیده های تاریخی را مورد پژوهش قرار دهیم(پژوهش تاریخی) و هم از طریق بررسی های میدانی حاصل می شود و آن زمانی است که بخواهیم، پدیده های موجود و زمان حاضر را مورد پژوهش قرار دهیم.

روش تحقيق،جعفر نكونام

پس از گردآوری اطلاعات باید به تدبّر و اندیشه ورزی و اعمال فکر بر روی آنها به تعبیر دیگر به پردازش آنها پرداخت تا از رهگذر آن موارد مبهم و مجهول مکشو ف و معلوم شود. پردازش اطلاعات عبارت از این است که به کمک اطلاعات (معلومات) گردآوری شده، مجهولی معلوم شود.

تصحیح

تصحیح در اصل به معنای برطرف کرن مشکلاتی است که از سوی نسخه برداران د رکتابی پدید آمده است. ای کار سابقه ای طولانی دارد. قبل از آن که صنعت چاپ در حدود پانصد سال پیش در خدمت نشر کتاب های اسلامی بیاید، هرگاه عمای اسلامی می خواستند، نسخه ای از کتابی را برای خود داشته باشند، از روی آن نسخه برداری می کردند یا نسخه ای زا آن را از ورّاق ها می خریدند و آنگاه از طریق سماع از استاد یا قرائت بر او به مقابله آن با نسه اصلی به تصحیح ان می پرداختند.

اما امروزه به ایای کتاب خطی تصحیح یا تحقیق می گویند. سبب نامگذری آن به این نام این بوده است که معمولا نسخه خطی کتاب ها کمابیش دارای مشکلات و اغلاطی است و به چپ رساندن آنها نیازمند آن است که اغلاط آنها از طریق مقاله با نسخه های متعدد تصحیح شود.

ترجمه

ترجمه پدیده ای است که از یک سو اختلاف فرهنگ ها و زبان ها و از سوی دیگر نیاز به داد و ستد فرهنگی موجود در آن را ایجاب  کرده است. نظر به اینکه بسیاری از متون علمی به زبان های دیکر تالیف شده، گاهی پژوهشگر ناگریز است، بخش های مورد نیاز خود را ترجمه کند.گاهی هم لازم است ، پژوهشگر اثر مستقلی را ترجمه کند و آن را شرح دهد.

شرح

چنانچه متنی حاوی برخی از ابهام ها و ایجاز ها و احیانا برخی از نادرستی هایی در الفاظ و محتوا باشد، نیازمند شرح تلقی می شود؛ بنابراین شرح تا حدودی تفسیر(کشف مراد) و تصحیح و نقد را نیز دربر می گیرد.

شرح به متن یکپارچه و مربوط به دیگران اختصاص ندارد. هر متنی که توضیحی نیاز داشته باشد، مشمول آن است، اگر چه متن یک حدیث باشد.

نقد

نقد یا انتقاد در لغت به معنای سره کردن و بیرون کردن درهم های ناسره از میان درهم هاست و در اصطلاح عبارت از شرح معایب و محاسن شخص، عملکرد، واقعه، خیر و نظر است. بنابراین آنچه آمد، نقد ویژه تحقیقات کتابخانه نیست و در تحقیقات میدانی نیز وجود دارد. نقد در علم رجال«جرح و تعدیل»و در علم الحدیث «تضعیف و تصحیح» و در مباحث عقلی،«ردّ و اثبات »خوانده می شود.

تفسیر

مقصود از تفسیر در این جا کشف مراد هر متنی اعم از آیات قرآن یا احادیث معصومان^{(علیهم السلام)} و یا هر متن دیگر است و این چنان که آشکار است، در جایی مطرح می شود که مراد متن پنهان باشد.

روش تحقیق با تاکید بر علوم اسلامی،جعفر نکونام

آشنایی با آسیب های پژوهشی

آسیب های مطرح در زمینه پژوهش در یک دسته بندی کلی را در هفت محور می توان مطرح ساخت. برخی از این موارد به گونه ای در محورهای دیگر نیز قابل طرح است و به تعبییر آسیبهای میان حوزه ای خواهد بود:

پیش زمینه ها و پیش نیازها

آسیب های پژوهشی را که ریشه در اشکالات مرحله پیش نیازها و زمینه های پیشینی پژوهشی دارند، در موارد زیر قابل شمارش است:

الف )نداشتن آگاهی های پیشین

بی تردید پژوهش در هر زمینه علمی نیازمند تحصیلات و مطالعات و کسب آگاهی های کافی در آن زمینه و احیانا زمینه های همسو است. با فقدان این شرط لازم و بایسته ،پژوهش انجام شده موجودی عجیب الخلقه و ناقص الخلقه و نارسا خواهد بود که مخاطبان را آگاه به ورطه خطاهای علمی نیز خواهد افکند.

ب) نداشتن سوال اصلی

از جمله شرایط لازم برای پژوهش دانستن سوال اصلی است که به مثابه تنقیح مناط و تحریر محل انزاع است؛ امری که سوگمندانه در بسیاری از پژوهش ها ومقالات، نامشخص، مبهم و ناپیدا است. به نظر می رسد در بسیاری  از نوشته های از این دست، این ابهام از ناحیه خود نویسنده است که از آغاز نمی داند چه خواهد بگوید و تنها در پی آن است که مطالبی که با موضوع اصلی مقاله ارتبط کلی دارد، سرهم بندی کند. پرواضح است که از چنین مقالاتی، هیچ دستاوردروشنی حاصل نخواهد شد.

ج)عدم اشراف بر حوزه پژوهش

در مقالاتی که نگاشته می شود، چه از نوع تالیف و گردآوری یا از نوع پژوهش واقعی، اشراف و اطلاع پژهشگر بر حوزه معنایی و پژوهش موضوع، پیشینه پژوهش در زمینه آن ، منابع زودیاب و دیریاب، آرا و دیدگاههای کهن و نوپدید…. باید به اندازه ناقص اندیشی، بیراهه روی و آسیب های از این دست می انجامد. چه بسا با آنچه با ژستی فاتحانه عرضه می شود، سخنی باشد که پیش از او کسی یا کسانی گفته و نوشته باشند و چه با بهتر و کامل تر.

د)عدم نیاز سنجی و شناخت کافی از مخاطبان

در موارد بسیاری، نگرش ذهنیت مدارانه نویسنده به جای عینیت گرایی و حضور جامعه مخاطبان و نداشتن نیاز سنجی و زمینه یابی لازم، حاصل دسترنج نویسنده را چنان می سازد که جز تسوید و سیاه سازی اوراق، نامی دیگر نمی توان نهاد؛  هرچند به گمان خود انگیزه ای رسالت محور داشته و سر از درد و دغدغه به پژوهش و نگارش خود دست یازیده است! اما در واقع چنین نیست.

ه) نداشتن طرح نامه یا مهندسی پژوهشی

عدم استفاده از طرح اولیه برای ژوهش، سردرگمی خواننده و احساس تهیدستی وی پس از مطالعه اثر می انجامد. نداشتن سازواره و انسجام منطقی مطالب و محور های محصل این آسیب است چه بسا نوشته ای سرشار از نکته و مطالب علمی است اما به دلیل پراکندگی و نداشتن طرح واره،چیزی افزون بر کشکول نویسی نباشد.

و) کنش پذیری و انفعال در نگره ها و باورها

یک تحقیق و پژوهش محققانه و آزاد و علمی باید از هرگونه جو زدگی ، غرب زدگی، غرب باوری، دگر باوری، دگر اندیشی، و…. به دور باشد تا بتوان نتایج و دست یافته هایی را که در آن  عرضه می کند، حاصل تحقیق و پژوهش نویسنده دانست. پیش فرض ها و داوری های پیشین با پژوهش آزاد سازگاری ندارند. البته این بدان معنا نیست که جایگاه باورهای پیشین و مبادی  و مبانی مشترک نویسنده و خواننده را نادیده انگاریم؛ و گرنه هرگز استدلال و استنتاجی صورت نخواهد بست.

سيد حسين اسحاقي،فنون مقاله نویسی

كتاب اصول و مهارت هاي پايان نامه نوسي سيد حسين اسحاقي شامل پيش نيازهاي و بايسته هاي پايان نامه، آماده سازي طرح تحقيق، عملياتي كردن طرح تحقيق اصول و نقد و ارزيابي و آسب شناسي پايان نامه است. اين كتاب مي تواند راهنماي خوبي براي طلاب جهت تدوين پايانامه ها و تحقيقات پاياني آنها باشد.

براي دانلود اينجا كليك كنيد